Wrzód boksera

W tym artykule opiszę charakterystykę i leczenie spontanicznego przewlekłego owrzodzenia rogówki (SCCED – Spontaneous Chronic Corneal Epithelial Defects). Inne nazwy to także wrzód boksera, wrzód z nieprzylegającym nabłonkiem. Nieprawidłowo leczony wrzód tego typu może utrzymywać się miesiącami. Wcześniej mówiono o predyspozycji rasy bokser do rozwijania tego typu uszkodzeń rogówki, jednak obecnie uważa się, że u psów wszystkich ras może powstać wrzód z nieprzylegającym nabłonkiem. Najbardziej predysponowane są psy w wieku 8-9 lat, nie jest to jednak regułą.

 

KIEDY TRUDNO LECZĄCY SIĘ WRZÓD MOŻNA NAZWAĆ WRZODEM TYPU SCCED?

 

Aby być pewnym, że mamy do czynienia z wyżej wymienionym schorzeniem, należy wykluczyć inne przyczyny mogące powodować utrzymywanie się i trudności w gojeniu owrzodzenia rogówki:

• rzęsy dwurzędowe i ektopowe- nieprawidłowo rosnące rzęsy na brzegu powiekowym i/ lub na spojówce gałkowej mogą być przyczyną nieprawidłowości w gojeniu
• ciała obce w spojówce lub pod trzecią powieką
• zmiany anatomiczne powiek niepozwalające wygoić się owrzodzeniu – entropium powiek lub włosy wchodzące do oka (trichiasis),
• zmiany zapalne lub nowotworowe powiek, które kontaktując się swoją powierzchnią z rogówką mogą ją uszkadzać i upośledzać gojenie nabłonka rogówki,
• upośledzenie wydzielania łez przez oko np. w przebiegu zespołu suchego oka, porażenia nerwu twarzowego,
• owrzodzenia powstałe na skutek wytrzeszczu gałki ocznej – keratopatia ekspozycyjna.

 

Jeśli wszystkie powyższe przyczyny są wyeliminowane, a owrzodzenie nie ulega wygojeniu w ciągu 1-2 tygodni, wówczas możemy mówić o wrzodzie boksera.

O innych owrzodzeniach można przeczytać tutaj.

 

WRZÓD BOKSERA – BY WIEDZIEĆ WIĘCEJ MUSIMY SIĘ DOWIEDZIEĆ… JAK ZBUDOWANA JEST ROGÓWKA?

 

Rogówka to najbardziej zewnętrzna część oka, mająca kontakt ze środowiskiem zewnętrznym. Idąc od zewnątrz do wewnątrz rogówka składa się z:

• Nabłonka warstwowego – nabłonek płaski nierogowaciejący, u psów i kotów składa się 5-7 warstw komórek.
• Zrębu kolagenowego – najgrubsza z warstw rogówki, stanowi 90% całej rogówki.
• Błony Descemeta – błona podstawna śródbłonka.
• Śródbłonka rogówki – jedna warstwa komórek, które wyścielają wnętrze przedniej komory. Jego główną rolą jest przepompowywanie jonów ze zrębu do cieczy wodnistej, co pozwala na utrzymanie przeźroczystości rogówki.

Opisane w tym artykule przewlekłe spontaniczne owrzodzenie rogówki jest schorzeniem dotyczącym najbardziej powierzchownej warstwy rogówki – nabłonka wielowarstwowego. Może być rozległe w swojej średnicy, ale nie jest to owrzodzenie głębokie – nie obejmuje warstwy zrębu. Spontaniczne przewlekłe owrzodzenie rogówki wygląda charakterystycznie – po wybarwieniu rogówki fluoresceiną, barwnik dostaje się pod nieprzylegający nabłonek rogówki na obwodzie. Na powierzchni rogówki widać nierówności – jest to nieprzylegający nabłonek, który często ulega zrolowaniu.

 

 

OBJAWY PRZEWLEKŁEGO SPONTANICZNEGO OWRZODZENIA ROGÓWKI

 

Objawy są takie same jak przy każdego rodzaju owrzodzeniach:

• bolesność oka, mrużenie,
• obrzęk rogówki – oko wydaje się być niebieskie/ mleczne,
• spadek samopoczucia zwierzęcia,
• zwężenie źrenicy,
• niejednorodna powierzchnia rogówki.

 

JAKIE SĄ PRZYCZYNY POWSTAWANIA SPONTANICZEGO OWRZODZENIA ROGÓWKI?

 

Obecnie podejrzewa się, że patogenezę w procesie powstawania i nieprawidłowego gojenia się rogówki odgrywają nieprawidłowo powstająca w procesie przebiegu SCCED cienka, hialinizowana warstwa bezkomórkowa występująca na powierzchni zrębu rogówki, składająca się z włókienek kolagenowych z domieszką słabo zdefiniowanego, bezpostaciowego materiału. Unaczynienie lub obecność leukocytów jest zmiennie obecne. Warstwa ta nie występuje przy owrzodzeniach prawidłowo gojących się. Sprawia ona, że występuje nieprawidłowe przyleganie nabłonka powierzchniowego rogówki do komórek zrębu.

 

 

LECZENIE SPONTANICZNEGO PRZEWLEKŁEGO OWRZODZENIA ROGÓWKI

 

Farmakologicznie leczenie jest podobne do leczenia każdego innego rodzaju owrzodzenia – należy zastosować antybiotyk w kroplach, lek rozszerzający źrenicę oraz leki nawilżające. Przy dużej bolesności oka należy doustnie zastosować leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Dlatego, że leczenie może trwać do kilku tygodni, zwierzę musi nosić kołnierz. Niestety jest to niewystarczające do wygojenia wrzodu boksera. Należy wykonać usunięcie z powierzchni rogówki nieprzylegającego nabłonka w znieczuleniu miejscowym oka. Wykonuje się to na pierwszej wizycie. Usunięcie nieprawidłowego nabłonka z powierzchni oka powoduje pobudzenie nabłonka do gojenia oraz daje rogówce czyste pole do prawidłowej odnowy. Często zdarza się jednak, że jest to niewystarczające do rozpoczęcia prawidłowego gojenia. Wówczas należy wykonać zabieg usunięcia nieprawidłowego nabłonka wiertłem diamentowym Algerbrush oraz pokryć rogówkę przeźroczystym implantem – soczewką kolagenową. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym wziewnym. Po 72 godzinach dochodzi do zrośnięcia implantu ze zrębem rogówki. Implant pokrywa się opatrunkiem z trzeciej powieki.

Bardzo ważne w całym procesie leczenia jest sprawdzenie poziomu hormonów tarczycowych u psa ponieważ zbyt niski ich poziom (niedoczynność tarczycy) powoduje upośledzenie gojenia wszystkich tkanek organizmu m.in. rogówki. Dlatego wtedy, nawet przy najlepiej przeprowadzonym leczeniu, rogówka się nie zagoi.

 

 

 

WRZÓD BOKSERA – REKONWALESCENCJA

Po zabiegu pacjent musi być w kołnierzu. Opatrunek z trzeciej powieki usuwa się po 10-12 dniach. Przez cały okres gojenia pacjent musi przyjmować leki zgodnie z zaleceniami lekarza. W przypadku leczenia farmakologicznego czas leczenia to nawet kilka tygodni. Jednakże może być ono niewystarczające do całkowitego wygojenia rogówki.

Ze względu na standardy i dobro Pacjenta, każde leczenie dobierane jest indywidulnie do pacjenta.

 

Zapraszamy na konsultacje okulistyczne do przychodni OptoVet!

 

Zapraszamy do konsultacji okulistycznych w przychodni OptoVet! Jak się do nich przygotować zdradzamy tutaj.

 

Lek. wet. Kamila Popławska

Bibliografia
Veterinary Ophthalmology – Kirk N. Gelatt, Gelatt