Wypadnięcie gałki ocznej u psa

WYPADNIĘCIE GAŁKI OCZNEJ U PSA – CZYLI KIEDY LICZY SIĘ CZAS!

 

Wypadnięcie gałki ocznej u psa jest to stan nagły u pacjenta, w którym dochodzi do przemieszczenia gałki ocznej poza obszar oczodołu. Zazwyczaj gałka jest jedynie w niewielkim stopniu wysunięta do przodu, w rzadkich przypadkach może dojść do jej całkowitego wypadnięcia.

W tym wpisie postaram się zamieścić parę podstawowych informacji, przede wszystkim, co robić, gdy dojdzie do takiej sytuacji, jakie jest rokowanie i od czego to wszystko zależy.

 

PRZEDE WSZYSTKIM

 

Przede wszystkim musimy pamiętać, że wypadnięcie gałki ocznej nie zawsze wiąże się z tym, że oko u psa wypada całkiem i zwisa swobodnie. W rzeczywistości częściej spotykamy się z sytuacją, kiedy obserwujemy nieznaczne jej wysunięcie, a powieki nie są w stanie jej zakryć. Często również widzimy krew w okolicy gałki, znaczne przekrwienie naczyń krwionośnych, odchylenie gałki ocznej czyli tzw. zez oraz niereaktywną źrenicę. Wymienione objawy niekoniecznie muszą występować jednocześnie.

Przyczyną takiego stanu najczęściej są różnego rodzaju urazy, uderzenia, upadki, walki, intensywna zabawa z innymi psami, a nawet intensywne pociąganie za smycz i ucisk.  Do wypadnięcia może dojść również przez duży rozrost np. zmiany nowotworowej położonej zagałkowo.

Problem ten najczęściej dotyczy psów ras brachycefalicznych, czyli tzw. krótkoczaszkowych, do których zaliczami m.in: buldogi, mopsy, shit tzu,  boksery pekińczyki i inne.

 

Na zdjęciu widoczny jest pies rasy Buldog Francuski po wykonanym zabiegu enukleacji

 

U tych ras, ze względu m.in. na płytki oczodół, nawet podczas niewielkiego uderzenia może dojść do takiej sytuacji.

 

JAK POSTĘPOWAĆ GDY DOJDZIE DO WYPADNIĘCIA GAŁKI OCZNEJ?

 

  • Po pierwsze, jeśli tylko istnieje takie ryzyko, że gałka oczna wypadła, nie należy czekać, tylko jak najszybciej skontaktować się z lekarzem weterynarii. Czas w tym wypadku odgrywa istotną rolę i często od niego zależy rokowanie.
  • Nawilżanie! Jest to jedna z ważniejszych rzeczy, które należy robić. Oko, które jest wysunięte, nie jest prawidłowo nawilżane i chronione przez łzy oraz powieki w związku z tym szybko może dojść do jego wysuszenia.
    • Do nawilżania możemy użyć m.in. soli fizjologicznej, kropli tzw. „sztucznych łez“, maści do oczu nawilżających np. z antybiotykiem, czy nawet zwykłej wody.
    • Istotne jest żeby robić to często – nawet co kilka minut do czasu wizyty.
  • Ochrona przed urazami. Jak wspmoniałem wyżej, oko jest podatne na uszkodzenia zarówno z otoczenia, jak ich samouszkodzenie poprzez pocieranie łapami. W związku z tym należy chronić i zabezpieczyć psa przed taką możliwością. Jednym ze sposobów jest nałożenie specjalnego kołnierza na głowę lub nasączonej gazy na oko i zapobieganie dalszym urazom.
  • Ograniczenie ruchu. Do czasu wizyty należy również maksymalnie ograniczyć każdy ruch, czyli bieganie, zabawy, wskakiwanie na kanapę i tym podobne.

 

CO DALEJ, GDY JUŻ TRAFIMY NA WIZYTĘ?

 

W pierwszej kolejności lekarz zwykle bada oko, ocenia czy w rzeczywistości doszło do wypadnięcia. Poprzez badanie ustala się wstępne rokowanie dla narządu wzroku. Wypadnięcie gałki ocznej musimy różnicować przede wszystkim z wolooczem w przebiegu jaskry oraz wytrzeszczem gałki.

Następnie, konieczne jest natychmiastowe zabezpieczenie lekami  m.in. przeciw bólowymi oraz antybiotykiem i pacjent kierowany jest do wykonania zabiegu.

Przy wypadnięciu gałki ocznej, postępowaniem z wyboru jest odprowadzenie gałki ocznej do oczodołu na swoje miejsce, a następnie zszycie powiek w celu ochrony oka i regeneracji.  Oczywiście o ile stan pacjenta jest stabilny i nie ma przeciwskazań do znieczulenia.

Po zabiegu pacjent musi przyjmować leki ogólne oraz krople w specjalnie pozostawione na nie miejsce. Po zabiegu konieczne jest noszenie kołnierza oraz wizyty kontrolne.

 

ISTOTNE CZYNNIKI PROGNOSTYCZNE TO PRZEDE WSZYSTKIM:

 

  • Czas jaki upłynął od wypadnięcia – im krótszy tym lepiej;
  • ilość zerwanych mięśni utrzymujących gałkę oczną, w skrócie mówiąc, im bardziej oko jest wysunięcie i skręcone, tym gorsze rokowanie;
  • Obecność wylewów krwi w przedniej komorze;
  • Reakcja źrenicy na światło – jest to jeden z istotniejszych czynników związanych z szansą na uratowanie wzroku u psa;
  • Rasa psa wg. niektórych badań mimo iż u psów brachycefalicznych częściej dochodzi o wypadnięcia gałki ocznej, rokowanie bywa lepsze niż u psów o dłuższej kufie i mniej wysuniętymi gałkami;
  • Umiejętności i doświadczenie chirurga, mimo iż zabieg nie należy do skomplikowanych to warto jednak szukać pomocy u lekarzy specjalizujących się m.in. w tego rodzaju zabiegach;
  • Stan rogówki.

 

W związku z powyższym rokowanie możemy podzielić w odniesieniu do tego,  czy uda nam sie jeszcze ocalić wzrok u pacjenta czy jedynie uratować samo oko.

 

WYPADNIĘCIE GAŁKI OCZNEJ U PSA – SKUTKI UBOCZNE

 

Do skutków ubocznych wypadnięcia gałki ocznej mogą należeć m. in. uszkodzenia rogówki, czyli tzw. wrzody rogówki, zapalenie rogówki, zespół suchego oka, niedomykalnosć powiek, zez, zapalenie błony naczyniowej, jaskra, odwarstwienie siatkówki,  degeneracja nerwu wzorkowego, zanik gałki ocznej i inne.

 

 

Podsumowując, wypadnięcie gałki ocznej jest to stan nagły w okulistyce weterynaryjnej wymagający szybkiego postępowania. Do czasu wizyty należy przede wszystkim chronić oko przed dalszymi urazami oraz stale je nawilżać.

Dalsze postępowanie zależy od stanu oka, jednak zwykle polega na odprowadzeniu gałki oraz zaszyciu powiek. Rokowanie zależy od wielu czynników. Szansa na uratowanie wzroku istnieje jedynie w nielicznych przypadkach, jednak staramy się wtedy uratować przynajmniej samo oko. Należy mieć na uwadze, że dla dobra pacjenta, gdy oko jest bolesne oraz w złym stanie, konieczne jest jego usunięcie czyli tzw. enukleacja.

 

Wpis został poświęcony przede wszystkim psom, warto tu wspomnieć, że u kotów również może dochodzić do takiej sytuacji. Postępowanie jest bardzo podobne do opisanego powyżej. Różnica jest jedynie w rokowaniu. Niestety statystyki mówią, iż u kotów przy wypadnięciu gałki jest ono nieco gorsze niż u psich pacjentów.

 

Lek. wet. Bartłomiej Bielecki

Zapraszamy do przeglądania codziennych ciekawostek z życia Przychodni właśnie tutaj

 

Bibliografia:

Slatter Okulistyka weterynaryjna, D. J. Maggs

Veterinary Ophthalmology Kirk N. Gelatt

Prognostic indicators and outcome in dogs undergoing temporary tarsorrhaphy following traumatic proptosis

Oren Pe’er, Liron Oron, Ron Ofri

Clinical findings of traumatic proptosis in small-breed dogs and complications associated with globe replacement surgery

Khaled M. Ali and Ayman A. Mostafa*

Przeczytaj także

Kaszel kenelowy u psa

Kaszel kenelowy u psa

Kaszel kenelowy u psa (kaszel psiarniany, CIRD – zakaźny zespół oddechowy psów). Co to jest kaszel kenelowy? Jak rozpoznać kaszel kenelowy u psa? Jakie jest leczenie kaszelu kenelowego u psa? Czy można zapobiegać zarażeniu się chorobie? Odpowiadamy na najczęściej...

Kwas hialuronowy w okulistyce zwierząt

Kwas hialuronowy w okulistyce zwierząt

W jakich sytuacjach i po co używa się kwasu hialuronowego w okulistyce zwierząt? Kwas hialuronowy kojarzy nam się z medycyną estetyczną u ludzi. W weterynarii natomiast nie używamy go jako upiększacza, lecz jako szybkiej metody do wyeliminowania entropium powiek u...