HERPESWIRUSOWE ZAPALENIE SPOJÓWEK U KOTÓW
Herpeswirusowe zapalenie spojówek u kota czyli… Czy z oczu Twojego kota wydobywa się ciemna wydzielina? Chwilami stan ten się pogarsza, a chwilami poprawia? Czy Twój kot cierpi na powracające zapalenie spojówek, a z oczu widoczne są wypływy?
Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że Twój kot cierpi na herpeswirusowe zapalenie spojówek i rogówki.
CO TO ZA WIRUS?
Herpeswirus koci jest jednym z dwóch wirusów występujących w bardzo popularnej chorobie wśród kotów, kocim katarze. Drugim wirusem jest kaliciwirus. Najważniejszym w przypadku herpeswirusa faktem jest to, że u większości kocich pacjentów wirus ten przechodzi w zakażenie typu latentnego (namnażanie wirusa jest zatrzymane na pewnym etapie cyklu replikacji) lub stan nosicielstwa. Herpeswirus koci jest szeroko rozpowszechniony na całym świecie. Szacuje się, że przynajmniej 95% kotów na świecie miało kontakt z wirusem szczepionkowym lub „dzikim”, występującym w środowisku. Niestety nie ma badań umożliwiających odróżnienie wirusa ze szczepionki od typu „dzikiego”. Trwające przez całe życie zakażenie latentne kotów-nosicieli wewnątrz zwojów nerwu trójdzielnego obserwuje się u 80% zwierząt. Powinno się je uważać za normę. Wirus przenosi się drogą kropelkową bezpośrednio między osobnikami lub za pośrednictwem przedmiotów (w tym rąk właścicieli). Wykazuje bardzo długą przeżywalność w zwojach nerwowych kotów, ale w środowisku zewnętrznym jest wrażliwy na powszechnie stosowane środki dezynfekujące.
OBJAWY KLINICZNE
Herpeswirus ma zdolność uszkadzania rogówki, można to obserwować w postaci owrzodzeń dendrytycznych. Występuje również zapalenie spojówek oraz czasami zapalenie błony śluzowej nosa. Na błonach śluzowych oczu i nosa mogą również występować owrzodzenia oraz surowiczy wypływ. Odsłonięcie zrębu rogówki i istoty właściwej spojówki pozwala na tworzenie się trwałych zrostów między tymi tkankami (symblepharon). Mogą one powstawać w formie spojówka – spojówka lub spojówka – rogówka. Skutkiem zrostów mogą być problemy z przeziernością rogówki w stopniu zaburzającym widzenie, zaburzenia filmu łzowego, drenażu łez, niemożność pełnego zamknięcia powiek.
NOSICIELSTWO I NAWROTY
U większości kotów po chorobie pierwotnej dochodzi do samoograniczenia i latencji wirusa. Okresowe nawracające epizody reaktywacji wirusa określa się mianem zaostrzenia drzemiącego (latentnego, utajonego) procesu chorobowego. Dotyczy ona tych samych tkanek co zakażenie pierwotne (rogówka, spojówka lub jama nosowa), może natomiast występować jednostronnie i może mieć łagodniejszy przebieg.
HERPESWIRUSOWE ZAPALENIE SPOJÓWEK U KOTA – DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA
Istnieją badania w kierunku izolacji wirusa (PCR, immunofluorescencja pośrednia lub wykrywanie przeciwciał), aczkolwiek należy podkreślić, że żadne badanie nie odróżnia wirusa szczepionkowego (podstawowe szczepienie kotów zawiera herpeswirusa) od wirusa „dzikiego”, terenowego. W związku z powszechną ekspozycją kotów na herpeswirus szczepionkowy i „dziki” wyniki testów w fazie pierwotnej infekcji u większości są przewidywalnie dodatnie, dlatego nie mogą być użyte do rozpoznawania zakażenia FHV u poszczególnych kotów. W bardziej przewlekłej postaci zakażenia, kiedy przydałaby się diagnostyka FHV, skryta natura wirusa (latencja w zwoju nerwowym) sprawia, że mimo obecności wirusa w organizmie, nie jest on możliwy do wykrycia laboratoryjnie. Dlatego autorzy badań zamiast badan laboratoryjnych zalecają rozpoznawanie na podstawie objawów klinicznych.
HERPESWIRUSOWE ZAPALENIE SPOJÓWEK U KOTA – LECZENIE
W zależności od fazy zakażenia (pierwotne, przewlekłe) istnieje możliwość stosowania leczenia przeciwwirusowego, antybiotykowego lub przeciwzapalnego. Terapia wspomagająca polega na dbaniu o higienę oczu, częstym oczyszczaniu brzegów powiek. Dobre efekty wykazują również preparaty wspomagające odporność zawierające np lizynę, beta glukan. Nawroty zapalenia herpeswirusowego u kotów dorosłych wynikają z chorób współistniejących (np. zapalenie pęcherza, ból) lub stresu behawioralnego. Wyeliminowanie stresu lub jego ograniczanie powinno być włączone jako część leczenia kotów z zaostrzeniem procesu latentnego, zwłaszcza u kotów, które mają częste nawroty. Przykłady działań, które mogą okazać się użyteczne: minimalizacja przepełnienia pomieszczeń i wprowadzania nowych zwierząt, minimalizacja oddawania zwierząt pod opiekę innych osób, minimalizacja zmian w otoczeniu kota (np. częstych przeprowadzek, zmian środowiska, przemeblowań), urozmaicenie środowiska życia kota.
Często czynnikiem aktywacji wirusa jest spadek odporności wynikający z chorób współistniejących. Szczególnie często wirus nawraca w przypadku stwierdzenia u kota zakażenia wirusem FIV/FeLV. Dlatego przy częstych nawrotach, zalecamy wykonanie u kota pełnego badania krwi wraz z chorobami wirusowymi oraz badania moczu.
Lek. wet. Kamila Popławska
Zapraszamy do przeglądania codziennych ciekawostek z życia Przychodni właśnie tutaj
Bibiliografia:
1) Okulistyka weterynaryjna, D. Maggs, P. E. Miller, R. Ofri, wydanie 6, Wrocław 2020, wyd. Edra
2) Choroby zakaźne psów i kotów, Craig E. Greene, Łódź 2010, wyd. Galaktyka
