Dieta eliminacyjna, czyli trochę o alergiach i karmach hipoalergicznych…
CZYM JEST DIETA ELIMINACYJNA I KIEDY WARTO O NIEJ POMYŚLEĆ?
Dieta eliminacyjna polega na wyeliminowaniu z żywienia jednego lub więcej składników pokarmowych przyjmowanych dotychczas i zastąpieniu ich takimi, których do tej pory zwierzak nie przyjmował. Stosuje się ją przez pewien czas w celu wykluczenia lub potwierdzenia alergii pokarmowej.
Głównym powodem jej wprowadzenia jest sytuacja, w której podejrzewamy u naszego zwierzaka alergię. U psów i kotów mamy do czynienia z alergią środowiskową, kontaktową, alergią na pchły lub alergią pokarmową. Ta ostatnia cechuje się tym, że jeden lub więcej ze składników pokarmowych, może wywoływać u naszego pupila charakterystyczne objawy, wymienione poniżej.
OBJAWY, KTÓRE NASUWAJĄ PODEJRZENIE SZEROKO POJĘTYCH ALERGII TO M.IN.
- świąd i drapanie
- zaczerwienienia na skórze, łupież
- zaczerwienienia i wylizywanie łapek oraz przestrzeni międzypalcowych
- zapalenie spojówek
- nawracające infekcje uszu
W przypadku alergii pokarmowych, dodatkowo mamy do czynienia z objawami ze strony przewodu pokarmowego, takimi jak:
- biegunki (więcej o biegunkach tu)
- wzdęcia oraz gazy
- zwiększona częstotliwość wypróżniania oraz zwiększona objętość mas kałowych
- wymioty
DIAGNOSTYKA ALERGII POKARMOWYCH
Istnieje wiele dostępnych komercyjnie testów w kierunku diagnostyki alergii pokarmowych, jednak na ten moment, żadne testy tego typu nie mają udowodnionej wartości diagnostycznej. Póki co, jedyną skuteczną metodą potwierdzenia lub wykluczenia alergii pokarmowej jest tzw. dieta eliminacyjna.
DIETA ELIMINACYJNA – NAJWAŻNIEJSZE ZAŁOŻENIA
- Dieta powinna być dobrana indywidualnie do naszego pacjenta, stanu klinicznego oraz sytuacji panującej w otaczającym środowisku. Zawsze powinna być poprzedzona dokładnym wywiadem z opiekunem, badaniem klinicznym oraz ewentualnymi badaniami dodatkowymi.
- Minimalny czas stosowania diety eliminacyjnej u psów wynosi około 7-8 tyg. Natomiast u kotów 8-12 tyg. Krótszy okres, bądź jego przerywanie, może nie dać nam jednoznacznej odpowiedzi.
Po tym okresie czasu można zastosować tzw. próbę prowokacyjną, czyli ponowne wprowadzenie do diety potencjalnego alergenu i obserwację nawrotu objawów.
- Podczas stosowania diety eliminacyjnej, dana karma lub dany rodzaj nowej diety musi OBOWIĄZKOWO stanowić jedyny rodzaj pożywienia. Oznacza to, że nie można w tym czasie podawać naszemu pupilowi żadnych innych składników pokarmowych. Jedynym odstępstwem może być podawanie przysmaków hipoalergicznych. W każdym innym wypadku, nawet jednorazowe podanie „smaczka”, jedzenia ludzkiego „ze stołu” czy niedopilnowanie i podjadanie na spacerach lub w ogrodzie, może zaburzyć nam cały proces diagnostyki i terapii.
- Karma po otwarciu nie powinna stać dłużej dłużej niż 2-3 tygodnie. W innym wypadku istnieje duże ryzyko namnożenia roztoczy oraz pleśni. Dobrym rozwiązaniem jest mrożenie karmy lub stosowanie worków próżniowych. Częstym błędem jest również przesypywanie lub dosypywanie karmy do pojemnika bez jego regularnego dokładnego czyszczenia. Warto też zwrócić uwagę czy np. kupując karmę na wagę ze sklepu, nie istnieje ryzyko, że stoi ona tam zbyt długo otwarta.
- Proces wprowadzania nowej karmy do diety powinien odbywać się stopniowo, tak jak w przypadku zmiany każdej innej karmy. Przykładowy model: 75% starej karmy i 25% nowej następnie 50%/50% , 75% nowej i 25% starej – stopniowo przez kolejne dni.
W zależności od aspektów finansowych czy możliwości czasowych, istnieje wiele różnych sposobów i rodzajów diety eliminacyjnej. Poniżej przedstawię kilka możliwych propozycji.
SPOSOBY
Pierwszy sposób – karmy hipoalergiczne* czyli tzw. karmy typu hipoallergenic lub anallergenic. Karmy te są nieco droższe niż zwykłe karmy i cechują się mniejszą smakowitością, natomiast są przeznaczone typowo dla pacjentów z podejrzeniem alergii pokarmowej. Różnica między karmą hipoallergenic, a anallergenic jest w wielkości cząsteczek białka. W tej drugiej są one jeszcze mniejsze i szansa, że układ immunologiczny na nie zareaguje, według producentów, jest bliska zeru. Jest to dobra alternatywa dla wyjątkowo wrażliwych zwierząt.
Karmy hipoalergiczne* to karmy zawierające białko hydrolizowane czyli w uproszczeniu, białko, które jest pocięte na tak małe fragmenty, aby układ immunologiczny nie był w stanie ich rozpoznać, a tym samym nie reagował na nie nadmierną odpowiedzią, czyli innymi słowy nie wywołał reakcji alergicznej.
Inną opcją są karmy monobiałkowe, czyli zawierające tylko jedno źródło białka, które nie było dotąd spożywane przez nasze zwierzę. Najczęściej źródło białka jest inne niż drób czy wołowina, gdyż te uchodzą powszechnie za najbardziej immunogenne.
W tym wypadku dobrze sprawdzają się karmy zawierające np. jagnięcinę, królika, dziczyznę, sarninę, kangura, białko z owadów i tym podobne.
Należy jednak pamiętać o dwóch rzeczach, po pierwsze – nasz Pacjent może się również okazać alergikiem na nowe źródło białka, po drugie, jak było wspomniane wyżej nie tylko białko może być przyczyną alergii, ale również inne składniki karmy.
Problemem, z którym się spotykamy przy wykorzystaniu karm komercyjnych jest możliwa obecność w nich składników niezadeklarowanych na etykiecie. Może to wynikać np. z zanieczyszczeń podczas procesów produkcji. Dlatego warto zwrócić uwagę na jakość produktu, aby zminimalizować szansę na obecność wyżej wspomnianych dodatków.
DIETA DOMOWA
Kolejną możliwością jest stosowanie tzw. diety domowej, czyli dobranie odpowiednich produktów i przygotowywanie ich we własnej kuchni. Minusem tej metody jest jej czasochłonność oraz trudności związane z odpowiednim zbilansowaniem produktów. Przy braku wiedzy na jej temat możemy doprowadzić do niedoborów w diecie, mających wpływ na zdrowie naszego pupila i tym samym zaszkodzić mu jeszcze bardziej.
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Diagnostyka alergii pokarmowej wymaga czasu i dużego zaangażowania ze strony opiekunów. Ścisłe przestrzeganie zaleceń jest niezbędne do uzyskania efektów. Przed rozpoczęciem takiego procesu sami musimy się zastanowić, czy jesteśmy w stanie spełnić wyżej wymienione warunki, gdyż w tej sytuacji stosowanie półśrodków jest obarczone ryzykiem braku powodzenia. Warto również rozważyć konsultację z dietetykiem zwierzęcym, od którego możemy uzyskać wiele cennych wskazówek w postępowaniu dietetycznym.
Po więcej informacji serdecznie zapraszamy na wizytę do Naszych lekarzy w OptoVet!
Lek. wet. Bartłomiej Bielecki
A czego jeszcze Nasi Pupile nie powinni jeść? Co z drugiej strony możemy im podawać jako smaczki? Zapraszamy do lektury!
Zapraszamy również do przeglądania codziennych ciekawostek z życia Przychodni właśnie tutaj.
